Tìm hiểu về hội chứng động mạch chủ cấp

Hội chứng động mạch chủ cấp là căn bệnh dễ phát hiện nhưng lại rất khó điều trị.

Hội chứng động mạch chủ cấp là gì?

Hội chứng động mạch chủ cấp (Acute Aortic Syndrome – AAS) là một thuật ngữ dùng để chỉ các tổn thương của động mạch chủ  bao gồm tách thành động mạch cấp, huyết khối trong vách và tổn thương do xâm nhập của các mảng xơ vữa trong thành động mạch cấp có triệu chứng. Các thương tổn thường dẫn tới hậu quả như gây giãn, phình tách thành động mạch cấp, rỉ máu hoặc vỡ túi phồng động mạch cấp gây tử vong.

Tần suất mắc hội chứng động mạch chủ cấp vào khoảng 2,5 – 3 trường hợp/100.000 dân/năm. Nam giới thường bị nhiều hơn nữ. Khoảng 22% số bệnh nhân bị hội chứng này tử vong trước khi được đưa vào viện và phẫu thuật cấp cứu, có thể tăng tỉ lệ sống lên tới 15% các trường hợp.

Các yếu tố nguy cơ

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ của hội chứng động mạch chủ cấp. Hàng đầu là tăng huyết áp kèm rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, lạm dụng cocain. Các thương tổn mô liên kết của các lớp áo động mạch chủ có tính chất di truyền như hội chứng Marfan, hội chứng Ehlers Danlos, van động mạch chủ hai lá, hẹp động mạch chủ, phình tách động mạch chủ ngực do di truyền. Các bệnh viêm nhiễm của mạch máu như viêm mạch tế bào khổng lồ; viêm động mạch Takayasu; bệnh Behcet; giang mai, bệnh Ormond… Ngoài ra còn có các yếu tố nguy cơ khác gây hội chứng động mạch chủ  cấp  như do chấn thương và do thầy thuốc gây nên khi làm thủ thuật, phẫu thuật có liên quan đến động mạch chủ.

Biểu hiện của hội chứng động mạch chủ cấp

Biểu hiện của hội chứng này rất phong phú và đa dạng với triệu chứng đau là thường gặp nhất. Đau xuất hiện khi có sự xâm nhập của dòng máu vào giữa các lớp của thành động mạch chủ và hình thành huyết khối. Cơn đau đặc biệt dữ dội khi khối phồng động mạch chủ dọa vỡ, vỡ rỉ máu ra ngoài hoặc vỡ lớn hơn. Tùy nơi tổn thương mà vị trí cơn đau xuất hiện tương ứng, ví dụ như đau ngực dữ dội lan ra sau lưng khi có phồng tách động mạch chủ ngực, đau bụng lan xuống dưới khi phồng tách động mạch chủ bụng…

Biểu hiện của hội chứng này rất phong phú và đa dạng

Các triệu chứng khác cũng có thể có như choáng ngất (do thiếu máu lên não), chèn ép tim cấp (khi túi phình vỡ vào màng ngoài tim), tràn máu màng phổi (khi túi phình vỡ vào màng phổi), vô niệu (khi đoạn phình tách qua động mạch thận). Nhiều trường hợp bệnh nhân có biểu hiện đi ngoài ra máu do túi phình vỡ vào cơ quan tiêu hóa. Khám lâm sàng có thể thấy túi phình ĐMC lớn (phình ĐMC bụng) và nghe có thể thấy tiếng thổi tại túi phình. Mạch, huyết áp bệnh nhân có thể thấp hơn ở bên bị ảnh hưởng bởi xơ vữa hoặc huyết khối.